Hải sản sau khi đánh bắt trên tàu thuyền cần được bảo quản đúng cách để tránh hư hỏng, thối rữa gây giảm năng suất trong khi đợi đưa về đất liền tiêu thụ.
Tổn thất sau thu hoạch hải sản cao
Theo thống kế thì tàu đánh cá mang về 80.000 tấn hải sản để cung cấp cho thị trường nội địa và xuất khẩu. Tuy nhiên, khối lượng hải sản đưa vào chế biến xuất khẩu chỉ chiếm hơn 60%, phần còn lại bán dưới dạng tươi, nguyên con dùng làm thực phẩm cho người tiêu dùng trong nước hay bán dưới dạng cá phân với giá trị thấp. Nguyên nhân dẫn tới tình trạng này bởi không có phương pháp bảo quản đúng cách nên chất lượng hải sản chứ được cao.
Bảo quản hải sản theo phương pháp truyền thống
Có nhiều phương pháp để bảo quản sản phẩm hải sản sau đánh bắt trên các tàu cá như: ướp đá, cấp đông, phơi khô, sử dụng muối hoặc bảo quản bằng muối kết hợp đá.. Phương pháp truyền thống là ướp đá xay trong những hầm bảo quản vách bằng ván gỗ với nhiều hình thức khác nhau. Thông thường, các tàu cá có hầm bảo quản được chia thành 4 – 6 hầm nhỏ cách nhau bằng ván gỗ dày 1,5 – 2cm. Mỗi vách của hầm bảo quản được cách nhiệt bằng tấm xốp ép chặt vào vách hầm. Thành vách hầm được đóng chặn bằng ván gỗ và thường được phủ bạt hay sơn, để dễ làm vệ sinh, khử trùng sau mỗi lần sử dụng. Phía trên hầm có nắp đậy bằng gỗ được ốp tấm cao su dày 5cm để giữ nhiệt.
Hầm bảo quản thủy sản truyền thống được cách nhiệt bằng tấm xốp ép chặt vào vách hầmi và vách được đóng chận bằng gỗ tấm dày từ 1,5cm ÷ 2,0cm, thành vách hầm được sơn hoặc phủ bạt. Trên miệng hầm được đậy bằng miếng cao su dày 5cm để giữ kín. Hiện nay, biện pháp phổ biến và hiệu quả nhất đối với hầu hết ngư dân Việt Nam vẫn là bảo quản bằng đá. Với cách bảo quản này chất lượng hầm bảo quản đóng vai trò rất quan trọng trong việc giữ cho đá không bị tan chảy và giữ độ lạnh ổn định trong suốt quá trình khai thác.
Tuy nhiên, hầm bảo quản chỉ giữ được đá từ 10–15 ngày, khi đá tan chảy sẽ làm cho thủy sản bị phân hủy, gây thất thoát đáng kể, khi vào đến bờ hải sản bị xuống cấp và hư hỏng rất nhiều. Bên cạnh đó, tuổi thọ của hầm truyền thống cũng rất ngắn, sau một thời gian sử dụng sẽ bị mất hơi, nên khoảng 5-6 năm buộc phải làm hầm mới.
Bảo quản hải sản bằng kho lạnh lắp đặt trên tàu cá
Với một hệ thống lạnh được lắp đặt ngay trên tàu cá giúp bảo quản hải sản đánh bắt được trên biển với chất lượng tốt, dài ngày, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, mang lại hiệu quả kinh tế, kéo dài được thời gian đánh bắt ở các ngư trường.
Giúp làm giảm hư hỏng thủy hải sản
Theo thực trạng sau những chuyến đánh bắt dài ngày, trên 20% lượng cá hư hỏng, không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, giá thành giảm nên nhóm đã bắt tay tìm tòi, chế tạo hệ thống làm lạnh để thí nghiệm trên tàu ngư dân.
Khi đã áp dụng hệ thống làm lạnh, lượng nước đá mang theo trên mỗi chuyến đánh bắt cũng giảm hơn 40%, tăng diện tích, không gian chứa thủy hải sản. Ngoài ra, có thể kéo dài thêm thời gian đánh bắt mà lượng tôm, cá vẫn tươi ngon cho đến lúc về đến đất liền.
Đặc điểm kho lạnh bảo quản hải sản
Hệ thống kho lạnh tiện lợi, hiệu quả được lắp trên tàu cá đảm bảo các yếu tố cách nhiệt, giảm thất thoát nhiệt còn có khả năng chống ăn mòn, chịu được môi trường biển.
Kho sử dụng quá trình lạnh đông: là quá trình hạ nhiệt độ xuống thấp vì vậy làm chậm lại sự ươn hỏng của cá và khi tan giá sau thời gian bảo quản trong kho lạnh thì vẫn giữ được sự tươi sống cũng như các chất dinh dưỡng không bị biến đổi.
Kho lạnh được thiết kế chuẩn, sử dụng cụm máy lạnh công nghiệp có công suất phù hợp và đạt tiêu chuẩn cao. Sẽ giúp nhiệt độ kho lạnh được kiểm soát ổn định ở mức -18 tới -200 C. Vỏ kho lạnh được ghép bởi các tấm panel PU cách nhiệt tỷ trọng 42-45kg/m3, liên kết với nhau bằng khóa camlock đảm bảo độ kín khít tránh thất thoát nhiệt và có thể tháo dỡ dễ dàng.
Ưu điểm khi sử dụng kho bảo quản là các loại hải sản được bảo quản lâu, sắp xếp phân riêng khu vực, theo các giá để, không đổ đống, trộn lẫn như bảo quản bằng hầm gây ươn hỏng những hải sản ở phía dưới. Kho lạnh dễ dàng tháo lắp, thời gian sử dụng lâu dài.
Trong kho lạnh luôn có giá kệ xếp hàng được làm bằng vật liệu bền, không độc, không gỉ, không ngấm nước, có cấu trúc chắc chắn và thiết kế thuận tiện cho việc bốc dỡ, dễ dàng trong việc vệ sinh.
